De bijnaam van Merckx was ‘De Kannibaal’. Dat was niet voor niets. Hij won namelijk alles wat er maar te winnen viel. Niet alleen alle grote rondes, klassiekers en kampioenschappen, maar ook kleine criteriums en demonstratiewedstrijden. Hij werd door velen benijd om zijn prestaties en zijn winstpremies. In de Tour van 1971 bundelden al zijn topconcurrenten hun krachten.
Deze samenwerking had maar één doel: voorkomen dat Merckx de Tour opnieuw tot een onemanshow zou maken. De Nederlander Joop Zoetemelk, de Spanjaard Luis Ocaña en de Fransman Bernard Thévenet, die de nieuwe generatie klimmers vormden, vielen Merckx meteen bij de eerste bergetappe aan. Ocaña won op de Puy de Dôme en liep 15 seconden in op De Kannibaal. Merckx behield de gele trui, maar Ocaña had toch een psychologisch tikje uitgedeeld. Het zaad van de twijfel was gezaaid.
Ocaña in het wiel van Merckx. © Profimedia
Tijdens de 10e etappe kreeg Merckx materiaalpech in een afdaling. Zijn concurrenten reageerden meteen en kwamen uiteindelijk met een voorsprong van 1 minuut over de finish. In de 11e etappe moest het peloton over vijf cols. Meteen al op de eerste beklimming viel Ocaña weer aan. Hij reed een waanzinnig hoog tempo. Merckx wilde met Ocaña mee, maar hij moest passen en niemand was bereid hem te helpen. Uiteindelijk kwam hij met een achterstand van 8 minuten en 42 seconden over de meet. In het algemeen klassement stond Merckx nu meer dan 10 minuten achter. Dat had De Kannibaal nog niet eerder meegemaakt.
“Ocaña was uitzonderlijk goed vandaag”, gaf Merckx toe na de etappe.
“Hij is geweldig in vorm. Ik denk niet dat ik mijn achterstand nog kan goedmaken. Misschien als ik superbenen krijg, of hij een heel slechte dag meemaakt, kan ik hem nog uit het geel rijden. Maar ik zie dat niet echt gebeuren.”
Merckx schokte iedereen met zijn opmerking. Gaf hij het al op? Nog niet. Na de 11e etappe volgde een rustdag. Merckx maakte hier dankbaar gebruik van om een beetje bij te komen. In de 12e etappe viel Merckx meteen aan. Toen hij in Marseille aankwam, lag hij een half uur voor op het snelste schema. Ocaña behield echter meer dan 7 minuten van zijn voorsprong.
Ocaña op kop met daarachter de Belg Lucien Van Impe en de Nederlander Joop Zoetemelk. © Profimedia
In de 14e etappe moesten de renners over de Col de Portet d’Aspet, de Col de Menté en de Col du Portillon. Het weer was verschrikkelijk. Merckx viel aan op de Col de Menté, maar Ocaña kon volgen. Merckx probeerde het keer op keer, maar hij kreeg Ocaña er maar niet af. Het slechte weer werd nog erger vlak voor ze de top van Col de Menté bereikten. Er was onweer, bliksem en hevige regen. De bergpas was helemaal in mist gehuld, het zicht was zeer beperkt. Er stroomde water over de weg. De remmen werkten niet meer en de renners moesten hun voeten gebruiken om af te remmen.
Eddy Merckx was een geweldige daler. Tijdens de afdaling van de Col de Menté greep hij zijn kans om weg te rijden bij Ocaña. Nu was Ocaña niet zo’n goede daler. Zelfs zijn ploegleider waarschuwde hem dat hij niet moest proberen om Merckx tijdens de afdaling bij te houden. Maar hij probeerde het toch.
Na ongeveer 4 km in de afdaling verloor Merckx de controle over zijn fiets. Hij gleed onderuit en belandde tegen een stenen muurtje. Fans snelden toe en hielpen hem overeind. Ocaña, die vlak achter Merckx zat, kon hen niet ontwijken en viel ook. Merckx legde zijn ketting er weer op en ging verder. Ocaña kon niet verder en vroeg zijn ploegleider om een nieuwe fiets. Juist op dat moment kwam Zoetemelk aanstormen. Hij kon de ploegwagen nog ontwijken, maar botste tegen Ocaña. Enkele ogenblikken later werd Ocaña ook nog geraakt door de Portugees Agostinho. Kermend van de pijn lag hij op de grond, waar hij bewusteloos raakte. Een helikopter bracht hem uiteindelijk veilig naar een ziekenhuis, maar zijn droom om de Tour te winnen was voorbij.
Een helikopter bracht Ocaña veilig naar een ziekenhuis. © Profimedia
Merckx was nu de nieuwe leider in het algemeen klassement. Hij weigerde echter om de gele trui in ontvangst te nemen. Hij overwoog zelfs om uit de Tour te stappen. Zijn ploeggenoten en de organisatoren van de Tour smeekten hem om verder te gaan. Uit respect voor Ocaña weigerde hij de gele trui te dragen. Vier dagen later won hij de 17e etappe na een ontsnapping en liep hij 2 minuten uit op Zoetemelk. Hij won ook de laatste tijdrit en daarmee zijn derde Tour de France.
“Wat er ook gebeurd is, ik verloor deze Tour omdat er altijd twijfel zal blijven bestaan”, aldus Eddy Merckx.
