Wat is luchtweerstand?
Sla dit gedeelte niet over, want het zal je helpen om te begrijpen waarom je zou kunnen overwegen om een andere fiets of helm te kopen om je rit efficiënter en comfortabeler te maken. De luchtweerstand bestaat uit twee componenten: de drukweerstand en de wrijvingsweerstand. Drukweerstand ontstaat als je tijdens het fietsen met je lichaam en fiets in aanraking komt met de luchtdeeltjes. De deeltjes worden samengedrukt en vervolgens weer uiteengedrukt. De weerstand is het verschil tussen deze twee luchtdrukken. Aerodynamische vormen helpen de drukweerstand te verminderen door de luchtdruk te minimaliseren en de lucht soepel om je heen te laten stromen.
De andere soort weerstand waar je rekening mee moet houden is de wrijvingsweerstand van de huid. Dit gaat over hoe de luchtdeeltjes zich rond je lichaam en over de luchtlagen om je heen bewegen. Met het juiste oppervlak kan de weerstand worden verminderd. Golfers gebruiken niet voor niets ballen met putjes (zogeheten dimples). Vergelijkbare technologie wordt bij de tijdritpakken van wielrenners toegepast om hun prestaties bij een tijdrit te verbeteren.
Waarom is een lagere luchtweerstand goed?
Niet alleen snelle wielrenners, maar iedereen kan profiteren van een lagere luchtweerstand. Als je de snelheid verhoogt van 20 km/h naar 40 km/h, is de luchtweerstand niet twee keer, maar bijna acht keer zo groot. Maar zelfs bij een snelheid van ongeveer 20 km/h kost het je ontzettend veel energie om de luchtweerstand te overwinnen. Hoe langzamer je gaat, hoe meer tijd je nodig hebt om van het ene punt naar het andere te gaan. Een aerodynamische outfit zal je dus helpen om energie te besparen.
Hoe bespaar ik energie?
Er zijn verschillende manieren om de luchtweerstand te verminderen, die ook gewoon door hobbyfietsers kunnen worden toegepast. Uiteraard zijn alle tests die de geheimen van de fietsaerodynamica onthullen uitgevoerd door professionele wielrenners op speciaal ontworpen circuits, maar de wetenschappelijke bevindingen kunnen ook van voordeel zijn voor de gewone fietsers zoals wij. De belangrijkste elementen die je wat extra snelheid kunnen geven (of je energie kunnen besparen) zijn de fiets, de helm, de kleding en de fietshouding. Laten we deze eens onder de loep nemen.
Fiets
Volgens verschillende studies is de fiets verantwoordelijk voor tot wel 30 procent van de aerodynamische weerstand. Tijdens een test op een circuit was een professionele wielrenner tot drie minuten sneller op een aerodynamische fiets dan op een conventionele racefiets. Winst kun je ook boeken door gebruik te maken van de juiste onderdelen, zoals een aerodynamisch stuur of door je velgremmen te vervangen door schijfremmen. Deze remmen beter en hebben ook een beduidend lagere luchtweerstand. Ook kun je overwegen om speciale wielen te gebruiken. Maar dat is veel ingewikkelder om uit te leggen, dus daar komen we een andere keer op terug.
Helm
Verschillende tests hebben aangetoond dat tijdrithelmen tot één minuut kunnen besparen op een ronde van 40 km. Helmen zaten in het verleden niet echt comfortabel. Daarom werden ze ook maar weinig gekocht. Maar in de afgelopen jaren is er veel veranderd. Tegenwoordig bieden verschillende fabrikanten tijdrithelmen aan die perfect passen en je een paar seconden sneller maken.
Fietspak
Drie jaar geleden introduceerde Team Sky hun Vortex-tijdritpak voor de Tour de France, wat meteen voor commotie zorgde omdat de regels zeggen dat wielrenners geen voorwerpen mogen dragen die ontworpen zijn om hun prestaties te verbeteren door de luchtweerstand te verminderen of het lichaam van de renner aan te passen. Dat is precies wat de nieuwe Castelli-skinsuits deden volgens sommige rivaliserende teamleiders. Hoewel de meesten van ons waarschijnlijk nooit de hand zullen kunnen leggen op een professioneel fietspak, is het goed om te weten dat nauw aansluitende fietskleding je tot 2 minuten sneller maakt op een 40 km lang circuit in vergelijking met een loszittende trui en broek.
Perfecte houding
Het belang van de fietshouding werd perfect aangetoond in een grappige video van stuntman Michael Guerra, die andere wielrenners inhaalt door alleen maar de luchtweerstand te verminderen door een aerodynamische Superman-achtige houding aan te nemen.
Ook al kun je zo niet lang fietsen, het geeft wel aan dat je houding op de fiets bepalend is voor de luchtweerstand die je ondervindt. Er wordt gezegd dat ons lichaam verantwoordelijk is voor tot wel 80 procent van de totale luchtweerstand. Hoe dieper je over het stuur buigt, des kleiner je je maakt en des te minder luchtweerstand je ondervindt. Als je bijvoorbeeld met je handen boven op het stuur fietst, is je luchtweerstand 14 procent hoger dan wanneer je je handen onder in de beugels houdt. Je kunt de luchtweerstand nog meer verminderen door op de bovenbuis te gaan zitten. Deze houding is ideaal bij het afdalen. Houd er wel rekening mee dat je dan niet kunt trappen. Een aerodynamische fietshouding is echter niet zaligmakend. Wetenschappers hebben aangetoond dat het veranderen van je houding op de fiets van invloed kan zijn op je ademhaling en je prestaties. Met andere woorden, hoe oncomfortabeler je fietshouding, des te slechter je algehele prestaties, zoals cadans, hartslag en piekvermogen. Iedereen kan echter een houding vinden die het beste bij hem past, of in ieder geval rekening houden met de luchtweerstand tijdens toekomstige fietsritten. We hopen dat je het verschil merkt.
